Vlak voordat ik de lijnen ga sluiten, en me op kerst ga richten, ook om mijzelf tot stilstand te manen, toch nog een laatste artikel op dit blog van mij. Dit naar aanleiding van dit hieronder afgebeelde schilderij van Paul Klee, met als titel: Angelus Novus.
De filosoof Walter Benjamin schreef hier ooit iets zeer indrukwekkends over, één van de meest aangehaalde citaten uit de Westerse filosofie: "Zie deze engel. Hij staat op het punt zich te verwijderen van iets waar het zijn blik strak op gericht houdt. Zijn ogen en mond zijn opengesperd, hij heeft zijn vleugels gespreid. Zo moet de engel van de geschiedenis er uit zien. Zijn gelaat is naar het verleden gewend. Waar wij een reeks gebeurtenissen waarnemen, ziet hij één enkele catastrofe en daarin wordt zonder respijt puinhoop op puinhoop gestapeld, die hem voor de voeten geworpen wordt. De engel zou willen blijven, de doden tot leven wekken en de brokstukken weer tot een geheel maken. Maar zijn vleugels vangen de wind die uit het paradijs waait, een storm die zo hard is dat hij ze niet kan stuiten. Deze storm stuwt hem onweerstaanbaar voort, de toekomst in die hij de rug heeft toegekeerd, terwijl de stapel puin vóór hem tot aan de hemel groeit. Deze storm is wat wij 'vooruitgang' noemen".
De storm van de vooruitgang
Een uiterst scherpe observatie over de tijdsgeest waarin wij leven en waarin we gedicteerd lijken te worden door de eis voor uit te moeten gaan en te groeien, te groeien vooral in economische, materiële zin. Sneller, hoger, groter, meer. Wat niet groeit, is niet de moeite waard. Wat niet snel genoeg voor uit gaat, wordt ingehaald, afgeschreven en langs de straat gezet. We moeten door, altijd maar door, door om ons geluk af te betalen en zeker te stellen. En intussen stapelt het puin zich op. En kan de engel van het stil staan, de engel van de reflectie en het herstel zijn werk niet doen.
De storm bedaren
Je zou er zo maar somber van worden. Maar ik niet. Ik verkies het om niet te lang naar dit toneel daar buiten me te blijven kijken, maar de deuren werkelijk te sluiten en in ieder geval zelf tot stilstand, tot stilte te komen. Ik doe de televisie uit, laat de krant in de bus liggen, zet mijn mail op "out of office" en verlaat het podium van de social media. De storm van mijn vooruit willen gaan mag gaan liggen. Ik ga me openen voor het mysterie van kerst en voor deze engel, waarvan ik weet dat hij er is en mij wenst in te halen om mij weer tot mijn heelheid terug te brengen. En ik wens iedereen hetzelfde toe: een stille kersttijd. Tot in het nieuwe jaar!
3 reacties