Terwijl ik me aan het voorbereiden ben op de paastijd, en op de retraite die ik in die dagen zal leiden met mijn groep van mensen in eindverantwoordelijke functies, zingt er in mij die beroemde dichtregel rond van Lucebert: “Alles van waarde is weerloos”.
Heel treffend geeft Lucebert het weer: daar waar wij werkelijk en wezenlijk van waarde zijn, daar waar wij de meeste betekenis kunnen hebben, daar zijn wij weerloos. Weerloos in de zin van kwetsbaar, kwetsbaar in de zin van ongewapend, zonder masker, zonder verhulling of verdediging. Deze meest waardevolle, meest pure, spontane, creatieve, en tevens meest natuurlijke staat van zijn, is tegelijkertijd de meest gevreesde.
Aanraakbaarheid
“Wordt van aanraakbaarheid rijk” Zo dicht Lucebert verder. Aanraakbaarheid, we verlangen er naar, maar het is ook precies dat wat zo vreeswekkend is aan de weerloze staat van zijn. Het is dé reden waarom zo ontzettend veel mensen kiezen voor een bestaan dat het net niet is, voor werk dat niet hun volledige ziel heeft, voor een partner die niet hun hele hart heeft, voor een manier van jezelf tonen aan de wereld die slechts ten dele overeenstemt met wie je van binnen bent. Wie immers zijn ware zelf verborgen houdt en zichzelf verbergt achter een scherm van afstandelijkheid, minzaamheid, onderdanigheid of wat dan ook, kan wel in de oppervlakte geraakt worden, maar nooit in het hart.
Onze voorbeelden
Gandhi was volkomen weerloos, Boeddha was weerloos, Jezus was weerloos, ja hij misschien nog wel het meest. Al deze grote figuren waren weerloos, zonder zich monddood te maken of zich als een mak schaap uit te leveren. Ze spraken hun waarheid, legden bun vinger op de zere plek van het systeem waarin ze leefden, maar hielden hun hart open en weigerden om zich op wat voor manier ook te wapenen. “Jij zegt het” is het enige antwoord wat Jezus gaf op alle aantijgingen en beschuldigingen die tegen hem werden geuit. En tot het bittere eind aan toe, bleef hij wie hij was, bleef hij liefdevol, bleef hij weerloos.
Het mooiste wat je kunt doen
Ik zie het als het mooiste wat een mens kan doen. Om precies die te zijn die je bent en je meest eigene beweging te volgen, zelfs al wordt je er op afgewezen, er voor aan het kruis genageld. Om zonder strategie en berekening, jezelf vrijuit te geven. Precies zoals kleine kinderen dat van nature doen, de kinderen van wie diezelfde Jezus niet voor niets zei: “van hen is het Koninkrijk”. Om aanraakbaar te zijn, ongeacht of je je nu wel of niet veilig voelt. Om aanraakbaar te blijven, ook als je wordt gekwetst, juist als je wordt gekwetst. En om vervolgens terugkijkend te zien dat je juist toen, juist op die momenten dat jij je het meest weerloos voelde en de trilling van onzekerheid door je heen ging, je van de grootste waarde was voor de wereld om je heen.
Pasen
Zo is het paasfeest voor mij bij uitstek het moment dat ik vier dat mij die mogelijkheid gegeven is, om ongewapend te leven en voorbij te gaan aan alle gedupeerdheid die in mij is. Heel erg mooi om in de aanloop daar naartoe, in stilte samen te zijn met mensen in eindverantwoordelijke posities, posities waar juist dat, juist het weerloos zijn, wellicht het aller moeilijkste, en in deze tijd tegelijkertijd het meest noodzakelijke is.
5 reacties