Gisteravond, 18 september j.l., had ik in Amersfoort voor bijna 100 mensen een lezing met als titel ”veranderen is loslaten”. Ik begon met een passage uit een Javaans sprookje waarin de held op een driesprong komt en moet kiezen. Links staat een bordje met de tekst: “wie deze weg kiest zal nooit iets hoeven te verliezen”. Rechts staat: “wie deze weg kiest zal zijn paard verliezen, maar verder alles kunnen behouden”. En rechtdoor: “wie deze weg kiest zal alles verliezen”. Wat zou jij doen?
Ik vroeg het de zaal en was toch redelijk verrast. Ik dacht dat het grootste gedeelte linksaf zou slaan, de weg waarop je nooit hoeft te verliezen. Dat is toch onze eerste neiging, de neiging om boven alles te proberen te behouden dat wat wij hebben. Verreweg het grootste gedeelte koos echter voor de weg naar rechts, die van het compromis. In de auto terug hield me dit nog enige tijd bezig en drong het tot mij door dat het publiek wat op zo’n lezing afkomt, natuurlijk toch een a-typisch publiek is. Allemaal mensen, waar ik mij zelf overigens vaak ook toereken, die wat ik noem half wakker zijn. Mensen die de waarheid van het leven wel kennen, maar zich daar maar ten dele aan durven over te geven. Je paard wel, maar niet je hele hebben en houden. En die daarom natuurlijk ook naar zo’n lezing gaan, niet zozeer om daar iets nieuws gaan horen, maar omdat ze lijden aan hun eigen ambivalentie en herinnert willen worden aan hun diepere weten.
Ons diepere weten is natuurlijk dat wij alles zullen verliezen, dat alles tijdelijk is en de dood voortdurend met ons meeloopt en ons uiteindelijk ook meevoert. En de weg van de held die wij in wezen zijn, is de weg rechtdoor, waarin je kiest om deze bij tijd en wijle o zo harde en schrikwekkende waarheid tot je door te laten dringen, en te leven alsof ieder moment het laatste moment zou kunnen zijn. Vandaag je partner te minnen alsof die je morgen ontnomen kan worden. Vandaag jezelf in je werk uitdrukken alsof het je laatste mogelijkheid is. Dan zet je wel alles op alles en laat je wel datgene los wat je al zo lang hindert, maar waar je aan gehecht bent geraakt, ook al dient het je al lang niet meer. Dan ga je wel doen wat je het liefste is, ook al maakt het je nog zo kwetsbaar en onzeker. Dan zorg je wel dat je je bestemming vervult. Op de achterkant van die drie bordjes op de driespong van het sprookje staat namelijk ook nog wat geschreven.
Op de achterkant van het bordje “wie deze weg gaat zal nooit iets verliezen” staat: “en ook nooit iets winnen”. Op die van het bordje “zal zijn paard verliezen, maar verder alles kunnen behouden” staat: “en veel winnen, maar nooit de schat”. En op de achterkant van "zal alles verliezen" staat: “en alles winnen, inclusief de schat”. Waarbij de schat natuurlijk datgene is waartoe wij op weg zijn, de essentie van wie wij zijn Het werd een hele geanimeerde avond.
1 reactie